Agufié(-di-fru-penjadis)
Rosa pendulina
Rosaceae
Àutri noum : Agoulencié, Agrufié, Agoulancié, Grato-quiéu, Tapo-cuou.
Noms en français : Églantier à fruits pendants, Églantier des Alpes.
Descripcioun :Agufié (o agoulencié) que trachis en mountagno dins li bos clar souto li faiard o li sapino. Se recounèis à si flour roujo, si fueio coumpausado de 7 à 11 fueioun, sènso péu e à si fru penjadis. Peréu es un di rare agoulencié qu'a ges de pougnoun, o quàsi. Lou pecou èi glandoulous (fotò) o contro dóu fru .
Usanço :Tóuti lis agufié fan de fru (grato-cuou, agoulènço...), riche en vitamino C e anti-enflamatiéu, que soun bon à manja, majamen en counfituro.
Port : Aubret
Taio : 0,5 à 2 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Rosa
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Roujo
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 30 à 50 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 700 à 2400 m
Aparado : Noun
Jun à juliet
Liò : Bos clar
- Faio
- Relarg à aubret
- Prado à rousèu
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Rosa pendulina L., 1753
(= Rosa alpina L., 1753 )
Estranglo-loup
Aconitum lycoctonum
Ranunculaceae
Àutri noum : Tuo-loup, Toro-jauno, Fueio-de-pesou, Touàra, Acounit.
Noms en français : Aconit tue-loup, Coqueluchon jaune.
Descripcioun :Planto renadivo proun grando qu'a de fueio bèn verdo e telado. Li flour soun d'un jaune palinèu emé un casco que resto estré à la baso (au contro de Aconitum anthora). La subsp. presentado eici, ié dison vulparia.
Usanço :L'estranglo-loup es uno planto di proun empouisounanto. Caup d'alcalouïdo (l'acounitino) que paraliso lou cors e majamen l'alenamen, ço que douno la mort. A passa tèms se n'en servié pèr tua li loup e li rèinard e peréu, coume lou rapourto Mistral (TdF), contro li pesou (Fueio-de-pesou). Bèn dousado, a pamens d'ùni prouprieta interessanto (vèire çai-souto).
Port : Grando erbo
Taio : 0,5 à 1,2 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Aconitum
Famiho : Ranunculaceae
Ordre : Ranunculales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 2,5 à 3 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 1200 à 2300 m
Aparado : Noun
Remarco :
Juliet à avoust
Liò : Bos fres
- Prado à rousèu
- Ribo d'aigo
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Aconitum lycoctonum L., 1753